Jak już wcześniej pisałem, przebieg badania psychologicznego kierowcy zawodowego wynika z Rozporządzenia Ministra Zdrowia. To właśnie tam określony jest zakres badania, czyli te aspekty kierowcy, które psycholog musi wziąć pod uwagę wystawiając orzeczenie o braku lub istnieniu przeciwwskazań psychologicznych do pracy na stanowisku kierowcy.
Co ważne, nie istnieje ściśle określona procedura diagnostyczna oraz wykaz metod i narzędzi badawczych, które bezwzględnie muszą być wykorzystane podczas psychotestów. I właśnie dlatego badania psychologiczne dwóch kierowców zawodowych (nawet u tego samego psychologa) nie muszą być identyczne! Najważniejsze, by podczas badania psycholog dysponował metodami i urządzeniami pozwalającymi ocenić te cechy kierowcy, które mają znaczenie dla celu badania.
Badanie psychologiczne kierowcy zawodowego generalnie można podzielić na trzy części. Mianowicie na część pisemną, część aparaturową oraz krótki wywiad.
W części pisemnej osoba badana wypełnia testy umożliwiające określenie:
-spostrzegawczości,
-zdolności logicznego myślenia,
-zdolności koncentracji, przerzutności oraz podzielności uwagi,
-cech osobowości,
-sposobu radzenia sobie w sytuacjach stresowych.
W części drugiej, realizowanej na aparaturze psychologicznej, bada się sprawność psychomotoryczną, czyli szybkość reakcji na bodźce oraz koordynację wzrokowo-ruchową. W praktyce przyjęło się, że psycholog określa również zdolność widzenia przestrzennego, widzenie w mroku oraz wrażliwość na olśnienie (oślepienie). Co jednak ważne, zaburzenia w obszarze tych trzech ostatnich funkcji nie mają znaczenia przy wypisywaniu orzeczenia psychologicznego. Nie oznacza to jednak, że są badane na próżno. Ich wynik (norma/poniżej normy) jest bowiem ważny dla lekarza medycyny pracy, który wystawia kierowcy orzeczenie lekarskie.
W ostatnim etapie badania psycholog przeprowadza rozmowę dotyczącą doświadczenia osoby badanej w prowadzeniu pojazdów, ewentualnych wypadków, przebytych chorób, problemów i zaburzeń.
Kolejność tych trzech, krótko scharakteryzowanych części, nie jest „sztywna”. Psycholog może rozpocząć wpierw od części pisemnej, następnie wykonać badanie na aparaturze, a na końcu przeprowadzić wspomniany wywiad. Równie dobrze może rozpocząć badanie od np. części aparaturowej.
Ile trwa takie badanie? Najtrafniejszą odpowiedzią jest: „to zależy”, a głównie od samej osoby badanej (od jej tempa pracy, uzyskiwanych wyników, itp). Średni czas takiego badania to około 85 minut.
Autor: Mgr Rafał Matczyński