Czasami kierowcy zawodowi pytają „czy można „oblać” psychotesty ?” Odpowiedź brzmi: można! -tzn. można uzyskać orzeczenie psychologiczne ze stwierdzeniem: istnienie przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. Jak może do tego dojść o tym poniżej słów kilka.
Przebieg badania psychologicznego (potocznie zwanego psychotechnicznego) kierowcy zawodowego nie jest efektem widzimisię danego psychologa, lecz wynika z Metodyki Przeprowadzania Badań Psychologicznych opisanej w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia (1). To właśnie tam umieszczono aspekty funkcjonowania, jakie należy poznać u kierowcy zawodowego (krótkie przybliżenie tych obszarów można znaleźć we wcześniejszym wpisie pt. ” Po co badania psychologiczne kierowców zawodowych”).
Psycholog wykorzystując rzetelne i trafne testy psychologiczne, specjalną aparaturę, wywiad i obserwację, zbiera dane na temat procesów poznawczych, osobowości i sprawności motorycznej badanego. Wszystko to po to, by stwierdzić brak dysfunkcji /lub ich istnienie/ w tych aspektach psychologicznych, które są istotne z punktu widzenia prowadzenia pojazdu.
I tak podczas badania, psycholog na podstawie zebranego materiału, może stwierdzić u osoby badanej pewne problemy, m.in:
–sprawność spostrzegania lub uwagi poniżej normy,
–sprawność procesów rozumienia i antycypacji poniżej normy,
–zaburzenia funkcjonowania społecznego,
–zaburzenia emocjonalne,
–obniżoną sprawność psychomotoryczną,
–cechy osobowości, które zwiększają prawdopodobieństwo prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.
Co ważne, stwierdzenie choć jednej dysfunkcji może już stanowić podstawę do wystawienia negatywnego orzeczenia. Nie zawsze jednak tak musi być. Jeśli bowiem istnieją mechanizmy kompensujące (równoważące) jakiś obszar, w którym badany uzyskuje wyniki poniżej normy, psycholog może wystawić orzeczenie o braku przeciwwskazań. Konkretne dysfunkcje zawsze są interpretowane w odniesieniu do danej osoby, jej doświadczenia, spowodowanych dotychczas kolizji drogowych, popełnianych wykroczeń na drodze oraz specyfiki stanowiska pracy.
Literatura:
(1) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 8 lipca 2014 r.w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy
Autor: Mgr Rafał Matczyński